Aşılı Patlıcan Fidesi Pazarı A117 F1 & HAWK İkilisinin Uyumuyla Gelişiyor

Örtü altı üretimde olduğu gibi açık tarla yetiştiriciliğinde de aşılı patlıcan fidesi kullanımı giderek artıyor. Patlıcan üreticilerinin bu alandaki en büyük destekçisi ise Vilmorin Anadolu Tohum tarafından geliştirilen A117 F1 patlıcan çeşidi ve HAWK patlıcan aşı anacı ikilisi.

Patlıcan pazarında öncelikle seralarda başlayan aşılı fide dikimi, son yıllarda açık tarla alanlarında da yayılıyor. İlk zamanlar yavaş ilerleyen bu süreç özellikle son 2-3 yıldır hızlanmaya başladı. Açık tarla alanlarında aşılı fide kullanımının yavaş gitmesinin en önemli sebepleri arasında şunlar var:

• Aşılı fide dekar maliyetinin çok yüksek,
• Açık tarla patlıcan pazarında sezon içinde ürün kg fiyatları sera üretimine göre çok daha düşük.

Açık tarla üretimi yapan üreticiler sezon boyunca dekardan 15.000 ila 20.000 TL arasında ciro yapıyor. Sera alanlarında ise bu değer açık tarlanın iki katına hatta fazlasına kadar ulaşabiliyor. Üreticiler açık tarla patlıcan pazarında ürün fiyatlarının 1,5 TL civarlarında gerçekleşeceğini öngörebilseler, bütün açık tarla alanları aşılı pazara dönüşebilir.

Patlıcan üreticileri neden aşılı fide kullanmalı?

Toprak hastalık ve zararlıları: Üreticilerin aşılı fide ekime yönelmelerinin ana sebebi toprak hastalıkları ve zararlılarıdır. Uzun yıllardır aynı bölgelerde patlıcan yetiştirildiği için üreticilerin üretim yapmayı planladıkları alanlarda Verticillum ve Fusarium solgunluğu hastalıkları çok yoğun görülüyor. Bunun yanında Nematod ve Orobanche problemiyle de sık sık karşı karşıya kalınıyor. Üstelik bu hastalık ve zararlılar ile etkili bir mücadele yöntemi ya yok ya da çok sınırlı.

Tarla kiralarının yüksekliği: Üreticiler toprak hastalık ve zararlarından etkilenmemek için en az 10 yıl boyunca patlıcan ekilmemiş yeni arazilerde üretim planlaması yapmaya çalışıyor. Başka bölgelerde tarla kiralamak 4 yıl öncesine kadar işe yarıyordu. Ancak bugünlerde bölgede artık temiz tarla bulmak neredeyse imkânsız hale geldi. Temiz olan alanlarında kira fiyatları dekara 1500 TL gibi çok yüksek değerlerde seyrediyor. Farklı bölgelerde üretim yapmak ise üreticiyi lojistik olarak zorluyor. Çünkü tarlasına yapacağı her işlem için 20-30 km yol giderek arazisine ulaşması gerekiyor. 

Verim ve meyve kalitesi: Birçok bitkide aşılı fideyle dikim yapıldığı zaman verim potansiyeli artıyor. Bunun en iyi örneği ise karpuz. Düz karpuz ekiminde dekara ortalama 5-6 ton ürün alınırken, aşılı karpuz üretiminde daha az gübre verilse bile dekara ortalama 8-10 ton verim alınıyor. Patlıcanda aşılı ekim ile düz ekim arasında verim olarak bir fark bulunmasa dahi aşılı ekim alanları düz ekim alanlarına göre çok daha uzun ömürlü oluyor. Örneğin; düz ekim yapıldığında haziran sonuna kadar aşılı ekim ile aynı verim ve meyve kalitesine ulaşılabilir. Hazirandan sonra ise artan sıcaklık ve nemden dolayı düz ekim alanlardaki patlıcanlarda çiçek kırma (silkme), meyvelerde kısalma (takoz meyve) ve renk açması meydana geliyor. Bu da otomatik olarak verim ve meyve kalitesi yönünden aşılı ekimlerin çok gerisinde kalmasına yol açıyor. 

Düz ekim yapan üreticiler maksimum temmuz ortasına kadar üretim yapabiliyorlar. Ancak aşılı ekim yapan üreticiler ağustos ayına kadar üretime devam ediyor. En önemlisi de ağustos ayı içinde derin budama (ana gövde üzerinden 3 ana çatal kalacak şekilde) yaparak üretimini kasım ayı sonuna kadar sürdürebiliyor! Üstelik daha sağlıklı ve daha uzun soluklu üretim yapabildikleri için hem verim hem de meyve kalitesi yönünden ciddi avantaj sağlamış oluyorlar.

Aşılı fide dikimi yapan üreticiler şubat ayında dikimini yaptığı aşılı fideden aralık ayına kadar hasat yapabiliyor. Bu da yaklaşık 10 aylık bir üretim sezonu demek! Aşılı dikime ek olarak; son 2-3 yıldır bazı üreticiler aşılı fide dikimi yapsalar bile her yıl yeni üretim alanlarına gidiyor. Normal şartlarda aşılı fide her yıl aynı tarlaya dikilebilir. Ancak yeni tarlalarda dikim yapan üreticiler bu şekilde de total verim ve meyve kalitesinde ciddi artılar elde ettiklerini belirtiyorlar.

A117 F1 & HAWK uyumu

Aşılı fide dikiminin en kritik olumsuz etkisi, bitkinin erkencilik özelliğini kaybediyor olmak. Çünkü ilk 2-3 toplamada düz ekime göre yüzde 20 daha az verim alınıyor. İşte tam burada A117 F1 çeşidi öne çıkıyor ve erkencilik noktasında rakip çeşitlere göre çok daha fazla avantaj getiriyor. Aynı zamanda çok güçlü bitki yapısına sahip olduğu için sık dikim, işçilik, budama, zirai ilaçlama ve hasat konusunda da büyük avantaj sağlıyor.

A117 F1 halihazırda düz ekimlerde bile kök hastalıklarına karşı (Verticillum, Fusarium spp.) rakip çeşide göre daha fazla dayanıma sahip. Üreticiler bir de aşılı üretim yaptığı zaman kök hastalıklarına karşı inanılmaz bir dayanım elde etmiş oluyorlar. Bu da A117 F1’i aşılı dikim konusunda rakipsiz bir konuma getiriyor. Aşılı fide dikiminde aşı yeri dikim hatalarından dolayı toprak altında kalabiliyor ve aşı yerinden kök hastalıkları bitkiyi aynı düz ekimdeki gibi savunmasız bırakabiliyor. A117 F1’in kök hastalıklarına karşı sahip olduğu mevcut dayanım bu noktada da kendini gösteriyor ve bu tip hatalı dikimlerde dahi üreticilerin en az hasarla atlatmasını sağlıyor.

HAWK patlıcan aşı anacı şu an için aşılı patlıcan pazarında tam anlamı ile rakipsiz bir çeşit. Üreticilerin patlıcan anaçlarından beklediği en olmazsa olmaz özellik, anacın Verticillum ve Fusarium kök hastalıklarına karşı yüzde 100 dayanımlı olması. Aynı zamanda üste aşılanan çeşidin özelliklerini olumsuz yönde bozmaması. İlk yıllarda HAWK’ın pazarda birçok rakibi vardı fakat bu rakiplerin çoğu üreticilerin hastalık dayanımı beklentisini karşılayamadı.

HAWK çeşidini ön plana çıkaran en büyük özelliği kök hastalıklarına karşı dayanımı oldu. Bu dayanımın üzerine ekstra Nematod ve Orobanche (canavar otu) karşı direnciyle de beklenmedik bir özelliğini ortaya koyarak rakiplerinden çok önde olduğunu ispatladı. Normal şartlarda aşılı fideler diz boyuna geldiğinde şiddetli rüzgara karşı çok hassas oluyor. Bu dönemde aşı yerinden kırılmalar gözleniyor. Bu noktada da HAWK çeşidi rakiplerinden bir adım öne çıkıyor ve çok daha az kırılma gösteriyor.

A117 F1 & HAWK yetiştiriciliğinde dikkat edilmesi gereken noktalar:

• Bilindiği üzere bitkiler kılcal kökleriyle besleniyor. HAWK çeşidi çok güçlü bir kazık köke sahip olduğu için A117 F1 & HAWK dikili alanlarda daha sık sulama yapılması ve salma sulamadan mutlaka kaçınılması gerekiyor.
• A117 F1 çeşidi çok yüksek erkenci verime sahip olduğu için özellikle 2. ve 3. hasatlarda mutlaka azot, çinko ve kükürt uygulamaları yaparak bitkinin bir sonraki hasada hazırlaması gerekiyor.
• Piyasada HAWK anacının pek çok muadili mevcut. Üreticilerin bu noktada çok dikkatli olması ve fide siparişlerini HAWK patlıcan aşı anacı ismi ile vererek, faturalarında “HAWK aşılı” ibaresi ve LOT numarası olmasına dikkat etmesi gerekiyor.

Sonuç olarak, tıpkı karpuz pazarının olduğu gibi patlıcan pazarının da yüzde 90’ının yakın gelecekte aşılı fide dikimine dönmesi bekleniyor. Çünkü tarım toprakları çok yakın zamanda düz ekime izin vermeyecek noktaya gelecek.

İlker KOÇ

Vilmorin Anadolu Tohumculuk Doğu Akdeniz Bölge Müdürü